poniedziałek, 17 września 2007

Srodowisko,rzeki,gory

Znaczącą większość obszaru Ukrainy zajmują niziny oraz wyżyny. Prawie 95 % kraju to tereny poniżej 300 m n.p.m. Jedynie około 5 % to obszary powyżej 1500 m n.p.m. Znaczną część państwa zajmują rozległe niziny - Podolska, Czarnomorska poprzecinana dolinami Dniepru, Bohu i Dniestru i Naddnieprzańska położona na wschód od Dniepru. Największe wyżyny dominujące w krajobrazie Ukrainy to Wołyńska, Doniecka, Podolska i Polesie. W zachodniej części kraju znajdują się Karpaty (w tym część pasma Bieszczad). Góry zwane Krymskimi występują też na południu kraju, na Krymie wzdłuż około 160 km wybrzeża. Oddzielają one półwysep krymski od reszty kraju stwarzając doskonałe warunki klimatyczne (klimat śródziemnomorski). W granicach Ukrainy znajduje się tylko część wschodnia Karpat. Najwyższym szczytem Ukrainy jest położona w tym paśmie Howerla - 2061 m. Jedynie nieco niższe są sąsiednie szczyty tego pasma - Pop Ivan (2022 m) oraz Petros (2020 m). W regionie ukraińskich Karpat położone są też bardzo ważne m.in. ze względów komunikacyjnych przełęcze na wysokościach od 500 do 1000 m n.p.m. - Użocka oraz Jabłonowska. W górach Krymu najwyższym szczytem jest Roman Kosz - 1545 m. W północno-zachodniej części kraju znajduje się bagienne i podmokłe Polesie. W rejonie lewobrzeżnego Dniestru występują głębokie doliny, jary. W centralnej i południowej Ukrainie dominuje krajobraz stepowy z żyznymi czarnoziemami. We wschodniej części kraju występują bogate złoża minerałów, w tym węgla. Najwięcej lasów znajduje się w północnej i zachodniej części kraju. Większość z nich to lasy liściaste. Lasy ogółem stanowią około 14% powierzchni kraju. Charakterystyczne dla północy kraju są ogromne bagna oraz torfowiska. Główną rzeką Ukrainy jest Dniepr dzielący kraj na pół. Głównymi dopływami są Prypeć, Desna, Roś i Suła. W gospodarce kraju odgrywa on istotną rolę łącząc różne regiony kraju z Morzem Czarnym i Śródziemnym. Drugą ważną rzeką jest Dniestr oraz Dunaj. Sieć wodna Ukrainy jest dość gęsta. Dominują głównie długie rzeki płynące ponad 100 km. Aż około 95 % rzek kraju należy do zlewiska Morza Czarnego i Azowskiego, a tylko ok. 5% do Bałtyckiego. Charakterystyczne dla Ukrainy są duże, sztuczne zbiorniki wodne np. na rzece Dniepr - Kijowski, Krzemieńczucki. Na wschodzie kraju największą rzeką jest Doniec będący dopływem Donu. Jezior na Ukrainie jest około 3000. Większość z nich znajduje się na Polesiu, Nizinie Czarnomorskiej oraz w Karpatach. Najgłębszym jeziorem jest Świtaź - 58 m. Największymi jeziorami są Jałpug, Synovir, Kaług oraz niezwykle ciekawy twór - Sywiaś. Stanowi ono system niewielkich zatoczek wzdłuż zachodnich wybrzeży Morza Azowskiego. Długości 112 km i szerokości 500 m o głębokości około 3 m oddzielona jest od Morza Azowskiego piaszczystą tzw. kosą Arbacką. Największym jeziorem pod względem powierzchni jest Dniestrowskie - 360 km2. Ukraina położona jest nad dwoma morzami - Czarnym oraz Azowskim. Pierwsze z nich o obszarze około 422 000 km2 sięga głębokości 2000 m. Temperatura wody w tym morzu waha się od około 0,5 - 8,5 oC w zimie i 23-25oC latem. Zasolenie wynosi około 18%. Wybrzeża Morza Czarnego z reguły są typu klifowego. Plaży jest stosunkowo niewiele. Dominują niewielkie zatoczki, w rejonie których usytuowane są ośrodki wypoczynkowe i zaplecze gastronomiczne. Morze Czarne odgrywa ogromną rolę w rozwoju gospodarczym Ukrainy, w tym i turystyce. Morze Azowskie jest zdecydowanie mniejsze, mało znane i z racji niezbyt dogodnego położenia rzadko odwiedzane przez turystów. Nie bez znaczenia jest też fakt braku choćby średniej klasy zaplecza noclegowo-gastronomicznego, a także ze względu na położenie większego zanieczyszczenia tego morza. Morze Azowskie zajmuje powierzchnię 39000 km2. Jest ono cieplejsze niż Czarne. Zimą temperatura wody wynosi od 1 do 10oC, latem zaś w granicach 25-30oC. Wybrzeża opadają spokojnie do morza. Charakterystyczne są długie, piaszczyste kosy - np. Biłosarajska, Berdjańska, Fedorova. Morze Azowskie jest płytkie, głębokości nie przekraczają 15 m, zaś zasolenie - 12-14%. Ze względów sanitarnych nie poleca się turystom kąpieli we wschodniej części tego akwenu. Klimat Ukrainy ze względu na wielkość tego kraju jest bardzo zróżnicowany. Generalnie możemy określić go jako umiarkowany ciepły kontynentalny z odmianą suchą w południowo-wschodniej części kraju. Klimat zaś Krymu to podzwrotnikowy typu śródziemnomorskiego z łagodnymi, deszczowymi zimami i gorącym, suchym latem. Charakterystyczną cechą klimatu Ukrainy jest jego duża zmienność. Zima na Ukrainie zaczyna się już w listopadzie. Poza Krymem zimy są mroźne, śnieżne i długie (aż do marca-kwietnia). Najzimniejsze są regiony północno-wschodnie i północne. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń. Temperatury zimą wahają się od około plus 2-4 stopni na Krymie do minus 8-10 na północnym wschodzie. Stosunkowo często występują jednak silne mrozy z temperaturami -20, -30 oC. Zima na Krymie trwa praktycznie jedynie w miesiącach styczeń i luty. W pozostałym okresie temperatura nie spada tam raczej poniżej 8-10 oC. Wiosna pojawia się na północnym wschodzie kraju pod koniec marca. Wiosną i jesienią występują częste, ulewne deszcze. Latem temperatury wahają się od około 23-25oC na Krymie do 18-19oC na wschodzie i północnym-wschodzie kraju. Średnia temperatura latem na Ukrainie to około 18oC. Średnia temperatura w Kijowie zimą to -6 oC, latem zaś około 20 oC. Średnie opady roczne na Ukrainie wynoszą od około 450-500 mm na południowym-wschodzie, na zachodzie zaś około 700-800 mm. Najwięcej opadów odnotowuje się w miesiącach letnich. Najwięcej opadów spada w Karpatach i Górach Krymskich - od 800-1600 mm. Na wybrzeżach Morza Azowskiego opady wynoszą zaledwie 250-300 mm. Znaczna część tych opadów ma miejsce latem. Jesienią występują częste mżawki, mgły i wichury. Jesień na Ukrainie zaczyna się już pod koniec września. Specyfiką południa i wschodu kraju są częste, silne wichury letnie przypominające nieco półpustynne zamiecie piaskowe.
Jednym z największych bogactw Ukrainy jest przyroda chroniona poprzez liczne parki narodowe. Obecnie jest ich 8. Do najbardziej znanych i najciekawszych pod względem turystycznym należą Karpacki Park Narodowy oraz Synewyr na Zakarpaciu, a także Park Narodowy Podolskie Towtry w okolicach Kamieńca Podolskiego. Na południu najciekawszy jest Park Narodowy Morza Azowskiego. Oprócz parków narodowych funkcjonują także rezerwaty przyrody. Warte obejrzenia są przede wszystkim rezerwaty: Czarnomorski w okolicy Chersonia (możliwość podziwiania dziko żyjących ptaków żyjących na wyspach), Dunajski (malownicza delta Dunaju) oraz Jałtański (ciekawy kompleks leśny i interesujące formy skalne). Oprócz tych najbardziej znanych występuje szereg innych, ze względów jednak komunikacyjnych i krajoznawczych dotarcie do nich i ich obejrzenie (o ile nie jesteśmy ich miłośnikami) nie zawsze warte jest naszego czasu i pieniędzy.

Brak komentarzy: